این سؤال ذهن بیشتر ما را درگیر کرده است: حساب های کاربری ما پس از مرگ و اطلاعات و داده‌های ما چه می‌شود؟» شاید این موضوع خیلی عجیب به نظر برسد؛ اما درهرصورت به یکی از دغدغه‌های تازه فعالان در شبکههای اجتماعی تبدیل شده است چرا که روبه‌رو شدن با جمله «صاحب این اکانت مرده است.» ترسناک و عجیب است!
چند روز پیش یکی از دوستانم در توییترش پرسیده بود:
وقتی کسی می‌میره، چه بلایی سر اکانت‌های شبکههای اجتماعیش میاد؟ اصولاً توییتر و فیسبوک و… چه رویه‌ای برای اکانتی دارن که صاحبش فوت کرده؟
باتوجه‌به این سؤال محمد، تصمیم گرفتم گشتی بزنم و ببینم سیاست‌های برخی از شرکت‌های بزرگ فناوری و شبکههای اجتماعی در‌این‌باره چیست.
جالب است که بدانید شرکت‌هایی هستند که در قسمت تنظیمات حساب کاربری خود به تمهیداتی دارند تا کاربرها بتوانند بعد از مرگ هم برای حساب کاربری خود برنامه‌ریزی داشته باشند. شاید تصور این موضوع خیلی خوشایند نباشد، اما به‌هرحال شما یک روز می میرید و دستتان از دنیای آنلاین هم کوتاه می شود. با مدیر هاب همراه باشید!
حساب های کاربری ما پس از مرگ چه می شود؟
فیسبوک به دادگاه آلمانی هم رفت اما چیزی لو نداد!
در سال ۲۰۱۲، وقتی دختری ۱۵ساله آلمانی بر اثر تصادف با مترو کشته شد، پدر و مادر غمگینش در حساب‌های کاربری دخترشان در شبکههای اجتماعی به‌دنبال پاسخ این سؤال‌ها بودند که آیا این اتفاق تنها یک حادثه بوده یا از روی عمد (خودکشی) است؟ چه مسائلی در زندگی مجازی دخترشان اتفاق افتاده و این مسائل چه تأثیری بر او داشته اند؟ پدر و مادر این دختر هنوز به اطلاعات آنلاین فرزندشان دسترسی پیدا نکرده‌اند؛ چرا که مالک همه این اطلاعات فرزند آن‌ها بوده و والدین در این خصوص حقی نداشته‌اند!
دادگاه برلین، در ابتدا به نفع تقاضای والدین رأی داد و نتیجه گرفت که محتواهای حساب فیسبوک دختر، بخشی از میراث اوست. اما بعد از منتشرشدن این خبر، یک دادگاه تجدیدنظر به نفع گروه اینترنتی ایالات‌متحده تصریح کرد: «دادن دسترسی به پدر و مادر این دختر ۱۵ساله، امکان دارد حریم خصوصی اون دختر رو به خطر بندازه» و از انجام این کار ممانعت کرد.
ازآنجاکه فیسبوک با اعتماد زیادی در آلمان روبه‌روست، ممانعت از این کار پیش‌بینی شده بود.
حتی «پگی بوش» هم با اپل دعوا کرده!
فیسبوک تنها شبکه اجتماعی نیست که درخصوص این موضوع بر موضع خود پافشاری می‌کند. در سال ۲۰۱۶ بر سر موضوعی مشابه، پای اپل به تیتر روزنامه‌ها باز شد؛ زنی به نام «پگی بوش» که همسرش را از دست داده بود، از اپل خواست رمز عبور آی‌پدی را که مشترکاً با همسرش از آن استفاده می‌کردند، به او بدهند؛ اما اپل از این کار خودداری کرد. پس از آن پگی بوش در یک کانال رادیویی کانادایی مسئله را برای شنوندگان بازگو کرد و درنهایت اپل از موضع قبلی خود کوتاه آمد و رمز عبور را به وی ارائه کرد. اپل دلیل خودداری از ارائه رمز عبور را محافظت از اطلاعات کاربران دانسته و در‌دست‌داشتن دستگاه، شماره سریال و گواهی فوت را دلیل کافی برای دسترسی به دستگاه نمی‌داند!
دونا بوش (دختر پگی) در این رابطه می‌گوید:
من به تیم کوک (Tim Cook)، رئیس اپل، نامه‌ای نوشتم و به او گفتم این کارشان مضحک است. من فقط می‌خواهم برای مادرم در این آیپد یک اپلیکیشن نصب کنم و دلیلی نمی‌بینم که پایم به دادگاه باز شود. پس از آن روابط عمومی اپل با من تماس گرفت و گفت که سیاست حفظ حریم شخصی این شرکت این اجازه را به ما نمی‌دهد. قوانین قضایی وراثت در دنیای دیجیتال زمینه‌ای نسبتاً نوپاست. امروزه شرکت‌ها باید عواقب تصمیمشان را در نظر بگیرند؛ چون تصمیمات آن‌ها به‌صورت عرف جامعه در خواهد آمد. قوانین قضایی هم در این زمینه چندان مشخص نیست.
تلاش برای حل مسئله امنیت حساب های کاربری ما پس از مرگ
البته باید بگویم که شرکت‌های فناوری هم در این زمینه دست روی دست نگذاشته و به‌دنبال یافتن راه‌حلی برای این مسائل هستند. بسیاری از شرکت‌های فناوری دارای فرایند Inactive Account Manager (مدیریت حساب کاربری غیرفعال) یا فرایند وراثت هستند؛ اما امکان دارد این داده‌ها به اقوام یا دوستان کاربر به ارث نرسد.
گوگل
سرویس Inactive Account Manager گوگل همان چیزی است که طرف‌داران فیلم‌های جاسوسی قدیمی و تریلرهای روان‌شناسانه، آن را به‌عنوان «تغییر وضعیت به حالت مرده» تلقی می‌کنند. از‌این‌رو چنانچه تا مدت‌زمانی که خودتان تعیین کنید، وارد حساب گوگل خود نشوید؛ سرورهای گوگل به‌طور خودکار داده‌های مدنظر شما را با افراد انتخابی شما به اشتراک می‌گذارند.
سیستم گوگل در مقایسه با سرویس‌های دیگر بسیار قدرتمندتر است؛ اما این مسئله باعث ساده‌ترشدن روند وراثت داده‌ها نمی‌شود. حساب‌های کاربری گوگل شامل سرویس‌های متعددی ازجمله جیمیل، گوگل پلاس، گوگل درایو، دستگاه‌های اندرویدی و… است که هر کدام از آن‌ها نیازمند توجه خاص هستند. گوگل به‌جای اینکه منتظر درخواست نزدیکان فرد برای دسترسی به حساب کاربری بماند، ورود فرد به حساب کاربری، استفاده از جیمیل، ورود به دستگاه‌های اندرویدی و… را زیر نظر می‌گیرد. اگر حساب کاربری کسی برای مدت طولانی غیرفعال بماند، ایمیلی حاوی متنی که کاربر از قبل، هنگام ثبت‌نام تعیین کرده، به ایمیل‌های از‌پیش‌تعیین‌شده می‌فرستد و به آن‌ها اطلاع می‌دهد.
فیسبوک
وقتی کاربری فوت می‌کند، اگر از قبل در تنظیمات حساب کاربری فیس‌بوکش اسم یا اسامی کسانی که می‌خواهد بعد از فوتش به حساب کاربریش دسترسی داشته باشند ذکر کرده باشد، فیسبوک با یک تماس ساده اطلاعات لازم را برای افراد ارسال می‌کند. اما اگر اسم کسی را ذکر نکرده باشد، اعضای خانواده درجه یک متوفی با ارسال گواهی فوتش برای فیسبوک و همراه‌داشتن مجوزی برای انجام این اقدام، این اجازه را به فیسبوک می‌دهند که اطلاعات حساب کاربری فرد فوت‌شده را برایشان ارسال کند. در غیر این صورت حساب کاربری او به‌عنوان یادبود باز خواهد ماند.
توییتر
توییتر هم به وصی کاربر اجازه می‌دهد حساب کاربری را حذف کند. توییتر به‌روشنی اعلام کرده است که کاربر تنها فردی است که حق دسترسی مستقیم به اطلاعات آنلاین خودش را دارد: «به دلایل امنیتی نمی‌توانیم اجازه دسترسی به حساب کاربری فرد فوت‌شده را به فرد دیگری، فارق از هر نسبتی که با او دارد، بدهیم.»
گفتنی است که توییتر در مقایسه با فیسبوک و سایر شبکههای اجتماعی عمومی‌تر است و شما می‌توانید تا زمانی که حساب کاربری شخص حذف نشده است، تمامی توییت‌های او را دانلود یا بررسی کنید.
مایکروسافت
مایکروسافت هم مثل گوگل برنامه کاملی درخصوص مدیریت حساب کاربری و انتقال آن دارد. این برنامه Next of Kin Process نام دارد و در آن هریک از نزدیکان کاربر فوت‌شده با در‌دست‌داشتن اسناد قانونی می‌توانند به اطلاعات زیادی ازجمله ایمیل‌ها و پیوست‌های آن‌ها، فهرست مخاطبان و دفترچه آدرس‌ها و… دسترسی پیدا کنند. برای استفاده از فرایند Next of Kin باید ایمیلی شامل اطلاعات فرد فوت‌شده و نسبت فامیلی به msrecord@microsoft.com ارسال شود. این اطلاعات توسط مایکروسافت به شما ارائه می‌شود؛ اما رمز عبور مستقیماً به شما داده نمی‌شود. برای مثال مایکروسافت رمز عبور یک کامپیوتر را پس از مرگ صاحب آن به فرد دیگری نخواهد داد!
اپل
در ابتدای این مقاله ماجرای آیپد مشترک یک زوج و اپل مطرح شد. باید در نظر داشته باشیم که کارمندان اپل انسان‌های بدی نیستند و فقط به حفظ اطلاعات کاربرانشان، حتی پس از مرگ آن‌ها، پایبندند. همین پایبندی باعث شده است دریافت رمز عبور کاربر دیگری از اپل به فرایندی سخت و پیچیده تبدیل شود.
طبق قوانین اپل، زمانی که فردی فوت می‌کند، حساب کاربری او هم همراه او می‌میرد. یعنی همه داده‌های مرتبط با حساب کاربری فرد، ازجمله آهنگ‌ها، فیلم‌ها، موزیک و مهم‌تر از همه اعتبار مالی وی از بین می‌رود!
برای دسترسی به رمز عبور حساب کاربری فرد فوت‌شده احتمالاً به رأی دادگاه نیاز خواهید داشت. گرچه منابعی غیررسمی، اقدام از طریق ایمیل iTunesStoreSupport@apple.com را پیشنهاد کرده‌اند و امکان دارد درصورت مکاتبه با این ایمیل، به شکایت قانونی نیاز نباشد.
ثبت نام در مدیر هاب برای بازاریابی شبکه های اجتماعی
پیام‌رسان‌ها
قوانین مربوط به مالکیت داده‌ها، در این اپلیکشین‌های ارتباطی هم مشابه شرکت‌های دیگر است. در پیام‌رسان‌ها، پیام‌ها شخصی بوده و تنها در اختیار فرد فرستنده و گیرنده قرار دارد؛ اما دسترسی به آن‌ها ساده‌تر از دسترسی به محتوای حساب کاربری شبکههای اجتماعی است.
درواقع گوشی هوشمند هر شخصی، دروازه‌ای به تمامی اطلاعات خصوصی اوست. دسترسی به گوشی دسترسی به این اپلیکیشن‌ها را تضمین می‌کند.
شرکت‌های فناوری و شبکههای اجتماعی اصرار دارند بگویند که حفاظت از داده و حریم شخصی کاربران، برایشان از هرچیزی مهم‌تر است.
ادی کامدار (Adi Kamdar) تحلیلگر سیاست بنیاد مرزهای الکترونیکی می‌گوید:
«افراد اطلاعات شخصی دارند که تمایل ندارند آن‌ها را با افراد دیگری حتی پدر و مادر یا افراد نزدیکشان به اشتراک بگذارند. بهترین کاری که می‌توان کرد، احترام به این تصمیم کاربر حتی پس از مرگ اوست، مگر اینکه فرد فوت‌شده اقداماتی را برای فراهم‌کردن اجازه دسترسی دیگران به ایمیل خود انجام داده باشد.»
قبول این دیدگاه آسان است؛ مگر اینکه شرکت‌های فناوری نخواهند با شما همکاری کنند!
درآخر حساب های کاربری ما پس از مرگ
برنامه شما برای وراثت دیجیتال چیست؟ آیا از انتقال دارایی‌های دیجیتال، حساب‌های کاربری، سایت‌ها، رمزهای عبور، بیت‌کوین و… به افراد دیگر در شرایط اضطراری اطمینان حاصل کرده‌اید؟
برای مدیریت شبکه های اجتماعی خود در مدیر هاب ثبت نام کنید و ۷ روز استفاده رایگان هدیه بگیرید!
